- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Arzantina: Miresaka Sondro-bidim-Piainana ireo Mpitoraka Bilaogy

Sokajy: Amerika Latina, Arzantina, Fahalalahàna miteny, Politika, Toekarena sy Fandraharahàna

Efa aretina ela ho an'ny toekaren'i Arzantina ny sondro-bidim-piainana avo dia avo. Nanomboka tamin'ny krizy ara-toekarena [1] (1999-2002) ary ny fitontonganan'ny sandan'ny vola pesos, niverina niaka-tsehatra indray ny sondro-bidim-piainana na teo aza ny fandaharanasan'ny Filoha Cristina Fernández de Kirchner [2] amin'ny fampandraisan'anjara sosialy [3] [es] natombony taorian'ny nandimbiasany ny vadiny tamin'ny 2007.

Adihevitra efa hatry ny ela ny sondro-bidim-piainana tao Arzantina. Satria olana ara-politika manan-danja lehibe tokoa, dia andrasana ny handraisana azy ho lohahevitra lehibe hifandresen-dahatra mandritra ny hazakazaka hofidiana ho filoham-pirenena amin'ny Oktobra ho avy io.

Araka ny navoakan'ny Sampandraharaham-panjakana momba ny antontanisa Indec [4] [es], tafakatra ho 10,9% ny sondro-bidim-piainana tamin'ny Martsa mitaha amin'ny vidin-javatra ilain'ny mponina herintaona lasa izay. Na izany aza, efa diso fantatra loatra fa ny Indec dia rantsana iray amin'ny ezaky ny  governemanta hanafenana ny fiakaran'ny tondro maneho ny sondro-bidim-piainana. Ny fanadihadiana tsy miankina, isan'ireny ilay manampahefana fahiny tao amin'ny Indec,  Graciela Bevacqua [5] [es], dia miteny fa mahatratra 25 ka hatramin'ny 35 % ny sondro-bidim-piainana.

[6]

Dokambarotra iray milaza fa ny vatomamy dia eo ambanin'ny fifanarahana momba ny vidin-tsiramamy tsy ijerena ny sondro-bidim-piainana (jereo ny fanamarihana ery ambanin'ny lahatsoratra hahazoana an-tsaina ny momba ny famerana ny vidin'entana). Avy amin'i J. Villamota, mpampiasa Flickr (CC BY 2.0)

Ao amin'ny The Argentine Post [7], ilay mpitoraka bilaogy sy mpanoratra ho an'ny Wall Street Journal, Tao Turner, dia miteny somary maneso ny fomba ataon'ny governemanta tsy miraharaha izay handray an-tànana ity olan'ny sondro-bidim-piainana avobe ity:

Any amin'ny firenena hafa, efa miakatra ny saina mena amin'izany sondro-bidim-piainana tafakatra 10 % izany ary efa mampivadika ny atidohan'ny mpanao politika ny fikarohana izay tokony hatao hanakanana ny fisondrotana.  Ankoatra izany, ampiasain'ny manampahefana any amin'ireny firenena ireny ny teny hoe  “sondro-bidim-piainana / inflation” hamaritana ny zava-mitranga eo amin'ny vidin-javatra. Saingy i Arzantina dia “tsy firenena hafa” mihitsy ary ny tena mampiavaka azy manokana dia matetika izy tsy mitsahatra ny mampitolagaga anao.

Zavatra mitovy amin'izay ihany, ny bilaogy BlogBis [8] [es] mpanohitra ny governemanta dia tonga miaraka aminà teboka folo fitakiana mahatsikaiky, homena ireo mpomba ny vohikalan'ny governemanta, ao anatin'ilay lahatsoratra iray mitondra lohateny hoe  “Manuel para el Twitero K” (“Bokikely ho an'ireo mpomba an'i Kichner ao amin'ny  twitter”):

Algunos conceptos que debe incluir en el tuit que lo convierten en irrefutable:
Si hablan de inflación o pobreza, recuérdele que todo era peor en el 2001.

Hevitra fototra tokony ampidirinao ao anaty siokantsera iray mba hahatonga azy ho tsy azo lavina:
Rehefa miresaka momba ny sondro-bidim-piainana ry zareo, na ny fahantrana, ampahatsiahivo azy ireo fa mbola ratsy lavitra noho izao ny tamin'ny 2001 [nandritra ny krizy ara-toekarena].

Marobe ireo bilaogy no manandrana manaporofo fa nanomboka tamin'ny niakaran'i Kirchner teo amin'ny fitondrana no nisondrotra ny vidin-tsakafo sy ny filàna fototra. Fernando Satillan avy ao amin'ny bilaogy  7:50 a Retiro [9] [es] dia maneho ny fomba fiakatry ny vidin'ny sandwich   ‘milanesa [10]‘ (nofonkena voasesika) zavatra mampiavaka manokana ny Arzantina  tato anatin'ny enim-bolana :

A un par de cuadras de la oficina de la Fundación, un buen señor vende sandwiches de milanesa a $10. Hace unos seis meses estaban a $7. A pesar del “milanga management” del gobierno, el sanguche de milanga se me dispersó 43% en 6 meses. Es la inflación, Amado.

Tangoron-trano vitsivitsy miala amin'ny foiben'ny Foundation, misy lahiantitra iray mivarotra  sandwich milanesa amin'ny vidiny 10 pesos [2.45 US dollars]. Enim-bolana lasa izay , 7 pesos [1.70 US dollars] no vidiny. Na eo aza ny  “fomba fitantanana milanesa” ataon'ny governemanta, ny  [vidin'ny] sandwich milanesa iray dia niakatra  43% tao anatin'ny 6 volana. Izay no atao hoe sondro-bidim-piainana. Amado [Amado Boudou no Minisitry ny Toekarena ao Arzantina ary mpiaro mahafatra-po ny fomba fiasa  Indec ]

Mitanisa fanamarihana iray navela teo ambanin'ny lahatsorany iray mandroso hevitra ny amin'ny tokony hananganana vohikala iray tantanin'olon-tsotra iresahana ny sondro-bidim-piainana:

Mi amigo Steven hizo un excelente comentario al post “Dispersión” que publiqué esta mañana: “En la era del celular con cámara, ¿para cuando el sitio www.eslainflacionamado.com.ar con detalles como éste?”

Fanamarihana tsara be no nosaratan'ilay namako, Steven, tao amin'ilay lahatsoratra  “Fipatitahana” navoakako io maraina io: “amin'izao vaninandron'ny finday azo andraiketana lahatsary izao, inona indray no mbola andrasantsika tsy ananganana ny vohikala thisisinflationamado.com.ar [manao sarinteny amin'ny anaran'ny minisitry ny toekarena, Amado Boudou] miaraka amin'ny antsipirihany toy izao?

Mitombo be ny fifandroritana momba ny tarehi-mariky ny sondro-bidim-piainana, indrindra indrindra fa nanomboka hatramin'ny nanasazian'ny governemanta mpahay toekarena tsy miankina maro [11]– toa an-dry Estudio Bein & Asociados, Finsoport, MyS Consultores na ry GRA Consultoras– noho ny fanoheran-dry zareo ny sondro-bidim-piainana navoakan'ny fanjakana. Ny governemanta dia nampiasa ny andalana faha-9 tao amin'ny lalàna [11] [es] mifehy ny fanaovana fitaka amin'ny resa-barotra izay mandràra ny “fanolorana, dokambarotra-nà fampielezan-kevitra izay, vinavina manakaiky ny ankiafinafina, mety hitarika amin'ny hadisoana, mety hamitaka na mandrebireby olona mikasika ny… vidiny sy ny fomba famarotana vokatra, fanànana na tolotra”, mba hampanginana ireo mpahay toekarena mpanohitra.

[12]

Fatoram-bola taratasy zato-pesos. Peso no vola miasa any Arzantina. Avy amin'i Alex E. Proimos, mpampiasa Flickr (CC BY 2.0)

Ny fanaovana zavatra toy izany dia niteraka fanehoan-kevitra maro, feno tsy fahafaliana avy ao amin'ny Twitter ary teo amin'ny vondrom-piarahamonin'ireo mpitoraka bilaogy.

Miguel A. Kiguel (@kiguel [13]) miteny fa tandindonin-doza noho ilay lalàna ny fahalalahana miteny:

Llegó la multa por decir en los medios q la infación es 25%. Chau libertad de expresión. Sólo se acepta la inflación trucha del INDEC.

Tonga ny fanasaziana ara-bola noho ny filazàna anaty fampahalalam-baovao fa hoe 25 % ny sondro-bidim-piainana. Veloma ry fahalalahana miteny. Ny sondro-bidim-piainana avoakan'ny INDEC ihany izao no hany mahazo alalana .

Ho valin'ny bitsika nivoaka tao amin'ny kaonty ofisialin'ny Ministry ny Toekarena, Armado Boudou, tao amin'ny Twitter, dia manoratra i Taos Turner (@taos) [14] hoe:

Ministro, abogados dicen que las multas a economistas violan la constitucion. Que dice usted?

R'ingahy Ministra, milàza ny mpahay lalàna fa mifanohitra amin'ny Lalampanorenana ny fanomezana sazy ara-bola ny mpahay toekarena. Ka inona no ho lazainao?

Ny bilaogy Perspectias Criticas [15] [es] dia manazava ny fomba ataon'ny governemanta hanatsatsoana ny adihevitra momba ny sondro-bidim-piainana amin'ny fiampangàna ny gazety ho mamafy tarehimarika  nahodinkodina / tsy marina.

En los sectores K dicen que este es un tema de los medios de comunicación y que a la gente esto no le llega , pero la realidad es que el kilo de pan , por ejemplo, hace 2 años esta $ 5 y ahora está $10.

Eo amin'ny sehatra misy ny mpomba ny governemanta dia miteny ry zareo fa  [ny sondro-bidim-piainana] dia adihevitra noforonin'ireo mpampahalala vaovao ary tsy misy fiantraikany any amin'ny vahoaka akory, nefa ny marina dia  5 pesos [1.22 US dollars] ny mofo iray kilao roa taona lasa izay, ankehitriny dia 10 [2.45 US dollars] pesos

Ankilan'izay ireo mpitoraka bilaogy mpomba an'i Kirchner dia manome fomba fijery samihafa tanteraka.

Ohatra izao, ny bilaogy Que Venga el día [16] [es] dia nandefa lahatsoratra iray an'i Raul Dellatorre ao amin'ny Página12 [17] [es] izay manazava ny fifampidimpidirana sy fiforonan'ny vidin'entana ho an'ireo mpamakiny. Araka ny hevitr'i Dellatorre, ireo kiana momba ny tarehimariky ny sondro-bidim-piainana dia misakana ny fifanakalozan-kevitra momba ny toekarena:

Durante años, la oposición ha convertido a la inflación en una muletilla para atacar la política económica del Gobierno… La reacción opositora, lejos de recoger el guante y abrir la discusión, optó por la salida más simplista: insistir en que el Gobierno sigue “negando la inflación”.

An-taona maro, nampiasa foana ny sondro-bidim-piainana ho fitaovam-piadiana ny mpanohitra mba hamelezana ny politika ara-toekaren'ny governemanta… Ny valinkafatra avy amin'ny mpanohitra, tsy mihevitra velively ny hilefitra sy hiroso amin'ny fifanakalozan-dresaka, dia misafidy ny làlana faran'izay tsotra: misisika hatrany amin'ny hevitra hoe mitohy “mandà ny sondro-bidim-piainana” ny governemanta.

Ao amin'ny bilaogin-dry zareo INDEC que trabaja [18] [es], ireo mpiasa ao amin'ny INDEC dia miaro ny fomba fiasany eo amin'ny fikajiana, amin'ny fanipihana ny vinavinan'ny Tahirim-bola iraisampirenena FMI ho an'ny taona 2011:

La verdad … es que la inflación es un invento mediático que intentan constantemente trasladarlo a la vida real. ¿Se acuerdan del “tomate a $18″ o de “la papa más cara que en París” que titulaba TeleNoche? Bueno, la inflación de la economía está mucho más cerca de las estadísticas del INDEC (similares a las del FMI) que a las mentiras sin un mínimo de rigor científico que muestra Clarin.

Ny marina … dia zava-noforonin'ny mpampahalala vaovao ny resaka sondro-bidim-piainana ary ezahan-dry zareo asisika hihatra amin'ny tena fiainana. Tadidy ve ny ” voatabia 18 pesos” na ny  “ovy lafo lavitra noho ny tany Parisy” izay tanisain'ny TeleNoche? [fantsom-pahitalavitra iray any Arzantina] Eny e, mety ho manakaiky kokoa ny isa naroson'ny INDEC ny sondro-bidim-piainna (mitovy amin'ny an'ny  IMF) mitaha amin'ny lainga tsy misy fototra ara-tsiantifika matotra navoakan'i Clarin [gaety a-tsoratra [19]].
Azonao atao ny mamaky bebe kokoa mikasika ny  famerana ny vidin'entana ato anatin'ity lahatsoratra ity “Cry for me Argentina / mitomania ho ahy ry Arzantina[…]: Ny fiverenan'ny famerana vidin'entana” an'i Daniel Gross ao amin'ny Slate.com [20]