fanehoana an-tsary avy amin'ny tranonkala Nawaat.org

Nahazo ny tanan-dehibe any Tonizia sy Tunis renivohitra amin'izao fotoana ny fanoherana taorian'ny andrana famonoan-tena nataon'ny tanora tsy an'asa tany Sidi Bouzid roa herinandro lasa izay narahin'ny famonoan-tena nataon'i Houssine Ben Faleh Falhi, 25 taona sy i Lofti Guadri, 34 taona. Tsy mangataka fotsiny intsony asa sy tetikasa ho amin'ny ho aviny ny hetsika ara-tsosialy amin'izao fa fanovana iray manontolo ny “rafitra Ben Ali” mihitsy, filoha izay teo amin'ny fahefana nandritra ny 23 taona.

Mety ho antonontonony kokoa ny horonantsary voalohany tamin'ilay hetsika fanoherana, izay nokarakarain'ny mpisolovava, mpanao gazety sy ireo sendikà toniziana tamin'ny herinandro lasa vao haingana teo, ho an'ireo any amin'ny tontolo ivelany fa efa tranga manokana sahady aloha ireo eo amin'ny sehatra Toniziana.

Nanoratra toy izao ny mpitoraka bilaogy Toniziana Anis izay naneho lahatsoratra mikasika ny fandraisan'anjaran'ny tanora amin'ny politika nitondra lohateny hoe” 31 taona aho ary mbola tsy nifidy mihitsy” (fr) tamin'ny 30 Desambra: “Atoa filoha, tsy matahotra intsony izahay“:

Cette phrase, aperçue sur une pancarte lors d’une manifestation des avocats Tunisiens devant la Cour de Justice de Tunis, résume parfaitement le sentiment de beaucoup de Tunisiens aujourd’hui. Nous vivons une période historique pour les Tunisiens, qui habitués au silence, à la peur et au conformisme depuis des décennies prennent enfin leur destin en main.[…]La dernière fois que le peuple s’est soulevé massivement et spontanément sans être motivé par des raisons religieuses ou pour soutenir les Palestiniens ou les Irakiens… c’était sous Bourguiba, les bien fameuses révoltes du pain.

Tamin'ny 30 Desambra, ny fahafatesan'i Chawki Belhoussine El Hadri, 44 taona, noho ny ratra avy amin'ny tifitra nataon'ny polisy tamin'ny 24 Desambra araka ny nazavain'ny gazety navoakan'ny FIDH (fr), no nanamarika ny tena fihenjanan'ny fifandonana, izay noravahan'ny herisetra natao an'ireo mpisolovava ihany koa ary tantaraina ao amin'ny bilaogin'ny Tunisian Girl :

A Tunis,par exemple, des agents de police en civil et les agents de la force de sécurité ont assiégé de la zone du palais de justice. Ils ont empêché certains avocats d'entrer dans la zone et laisser d'autres y accéder. Lorsque les avocats tenté de quitter la Maison du Barreau, où ils se réunissaient, les forces de sécurité sont intervenues et ont utilisé la violence.

Tsy nitondra mihitsy tamin'ny vahaolana nandrasana [ny horonan-tsarin’]ny lahatenin'i Ben Ali tampoka tamin'ny fahitalavitra tamin'ny Talata sy ny fiovan'ny governemanta. Nanoratra tanatina taratasy misokatra (fr) ny tanora Toniziana iray mpanao trano ao anatina lahatsoratra tena be mpijery sy be mpamaky eo amin'ny Twitter sy Facebook:

Vos jeunes se sont soulevés et il sera difficile de les faire taire : Ils s’immolent, s’électrocutent, et je ne pense sérieusement pas que des coups de matraques ou des longues nuits dans les commissariats vont leur faire peur.

Mitohy hatramin'izao ny lalaon'ny saka sy ny totozy ary ny zava-misy antsoina hoe “adin'ny cyber – cyberwar” roa herinandro lasa teo aloha teo eo amin'ny Toniziana mponin'ny aterineto sy ny “Ammar”, solon'anarana nomena ny rafitra tsara petraka ho fanakanana namboarin'ny Ministeran'ny atitany Toniziana. Manazava ny zava-miafina ara-teknikan'izany ilay mpitoraka bilaogy Astrubal .

Efa ela ny mpitoraka bilaogy Toniziana no nampiasa ny rindrambaiko fandingànana mba hahazoana vaovao amin'ny Facebook ary mizara ireo lahatsoratra, horonantsary, sary na ireo fanavaozam-baovao nobahanana (toy ny fandarohana mpanao gazety) avy amin'ireo seha-pifaneraserana ara-bilaogy Toniziana sy ireo vavahadim-baovao ampiantranoina any ampitan-dranomasina na amin'ny alalan'ny twitter sy ny teny fanalahidy toy ny #sidibouzid.

Na izany aza i “Ammar” mikendry koa ny hanafika an'ireo tambajotran'ny haino aman-jery sosialy:

bharmoez Facebook est complètement coupé à Redaïef !!!! on est coupééééé ! twitter pas encore. j'ai l'impression que ca ne va pas tarder..#sidibouzid

Tunisie numérique manamafy fa ny Facebook toa sahala amin'ny lasibatry ny  “Ammar” any Tunisia:

les internautes tunisiens-la communauté la plus connectée au Facebook dans l’Afrique du Nord- se trouvait depuis l'après midi du 30 décembre 2010.face à une erreur technique lors de l’upload de n’importe quelle photo ou vidéo.

Milaza(fr) ny fikatsoan'ny aterineto tany Tunis tamin'ny 31 Desambra i Félicie:

coupure de l'internet sur Tunis, les médias disent que la situation est stable mais les manif continue dans toutes les régions #sidibouzid

Namoaka  gazety milaza fanamelohana ny fampanginana voarindra atao amin'ireo vaovao(fr ) rehetra momba ny korontana ny Reporter Sans Frontières, eo amina firenena izay efa hatry ny ela no nahitana ny aterineto ao anatin'ny lisitry ny fahavalony  isan-taona.

Fanehoana fanohanana ny hetsika #sidibouzid no natao tany Paris, Munich, ary Beiroty.

Ny “fampanginana ny media” avy amin'ireo media mpizara vaovao  iraisampirenena sy ny diplaomasia tandrefana, ankoatry ny fanivanana atao eto an-toerana, isan'ny lohahevitra iray miteraka hakiviana ho an'ireo mahery fo Toniziana maro.

iFikra Ho an'ny tandrefana mpihatsaravelatsihy izay nametraka ny hetsi-panoherana tany Iran ho matoam-baovao nandritry ny herinandro maro, niady ho amin'ny fahalalahana izao i #Tunisia efa ho roa herinandro#sidibouzid

Miarahaba(fr)ny gazety miteny Anglisy i Nawaat :

La presse anglo-saxonne – contrairement à la presse française – a été particulièrement intéressée par les émeutes sociales en Tunisie. Le modèle économique et politique tunisien est décortiqué avec vigueur.

Somary mitandrina ihany i Al Bab: mikasika ny maha-zava-dehibe ny haino aman-jery iraisampirenena nandritra ny zava-niseho tato ho ato:

Hatraiza anefa ny fandrakofam-baovaon'ny haino aman-jery iraisampirenena– na ny tsy fahampian'izany– no tena manan-danja? Mazava ho azy, tsara kosa raha fantatry ny olona eran-tany ny zava-miseho saingy ahoana anefa no hahazoana tombony amin'ny tolona miseho ato anatin'ny firenena? Ny tanjon'ity tolona ity dia tsy ny ho azo sary ao amin'ny New York Times; fa ny hanala an'i Ben Ali.

Raha mijery ny fandrakofam-baovao am-pitandremana mikasika ny krizy eo amin'ny haino aman-jery nentim-paharazana Frantsay sy ny fahanginan'ny governemantany, dia mampatsiahy antsika i André ao amina tsikera ao amin'ny Le Monde, fa i Tonizia dia firenena iray izay (fr):

…où de nombreuses entreprises françaises ont délocalisé leur production. Si au plan économique on trouve pire , au plan du respect des droits de l'homme, on ne peut pas en dire autant.A l'inverse de la Côte d'Ivoire, on entend beaucoup moins les défenseurs de la démocratie quand il s'agit de la Tunisie. Sous prétexte de barrer la route aux islamistes intégristes, on ferme les yeux sur toutes les mesures dignes plus d'une dictature que d'une démocratie.Politique du deux poids deux mesures.

Mpitoraka bilaogy avy any Maraoka, Alzeria, sy Egypta no manaraka akaiky ny fandehan'ny tantara any Tonizia:

Boubled Chez nous #SidiBouzid c'est chaque jour et partout ,dans chaque recoin d'Algérie .

Aty aminay, dia #sidibouzid isan'andro eran'ny vaza-mototra aty Alzeria.

Milaza izao manaraka izao ny mpitoraka bilaogy Ismail, izay mipetraka any Frantsa(fr) :

Sidi Bouzid est le tragique témoignage, encore une fois, d’un ras-le-bol généralisé de la jeunesse des pays en voie de développement, plus particulièrement de la zone Nord-Afrique Moyen-Orient, le même désespoir, la même rage et les mêmes réponses répressives de la part des Gouvernements, ça c’est déjà passé en Iran, aujourd’hui c’est en Tunisie demain ça sera l’Algérie ou le Maroc.

Manampy koa izy fa voasakana any Tonizia amin'izao fotoan izao ity lahatsoratra ity ka manasa ny olona mba hizara azy.

Afaka jerena eto ny fihetseham-po maro avy amin'ny mpitoraka bilaogy maneran-tany mikasika ny krizy Toniziana.