Olana maha-be resaka indray izao ny sisintany eo amin'i Ekoatora sy Kolombia. Ny firenena roa tonta dia manana sisintany mahatratra 586 km (tokotokony ho 365 miles) ary miaraka amin'izay koa ny tantaran'ny fifandirana, ny fifanamelohana avy amin'ny andaniny na ny ankilany sy ny tatitra momba ny fifandonana ara-tafika ary ny famindran-toerana ny mponina. Ny fahafatesan'i Raúl Reyes, mpikambana iray tao amin'ny vondrona mpanao ady anaty akata Kolombiana FARC (Revolutionary Armed Forces of Colombia), angamba no tena ady sisintany isan'ny nalaza indrindra. Maty tany amin'ny tanin-dry zareo Ekoatoriana nandritra ny fanafihana ny tobin'ny FARC tao Angostura tamin'ny Martsa 2008 i Reyes, araka ny fampahatsiahivan'i bc10 [es]. Mbola olana hafa mikasika ny ady sisintany koa ny resaka tsy fandriam-pahalemana sy horohoro, hoy i El radar de la frontera [es] mitatitra. Ny blaogy La Historia del Día [es] dia mitatitra fa ireo heloka bevava mitranga ao amin'ilay faritra dia tanterahana ao anatina tontolo tsy tan-dalàna.
Hatramin'ny Sabotsy 19 Septambra, be ny mpikirakira Twitter users sy ireo fantsom-baovao avy amin'ny firenena roa tonta no nanambara, miaraka amina antontan'isa tsy mitovy, ny isan'ireo maty tamin'ny ady farany tao amin'ny sisintany izay nahitana fahafatesana mpikambana tao amin'ny FARC maty nandritra ny fanafihana nataon'ny tafika Kolombiana, raha ny filazan'ny infobae.com [es]: “Tafakatra any amin'ny 60 any ny mpanao ady anaty akata maty tao amin'ny sisntany manasaraka an'i Ekoatora sy Kolombia.
Ny fanehoan-kevitra avy amin'ny ankilany Ekoatoriana dia mifanipaka amin'izay. Be ireo mpampiasa Twitter no namaly tamin'ny fomba henjana ny fiheverana fa hoe tsy nanampy ny tafika Kolombiana i Ekoatora, araka izay hita ao amin'ny rohy iray nalefan’ i Douglas Weber (@HCJBVozAndes)
Ecuador reitera que no se involucra en conflicto colombiano. http://bit.ly/9aPjSg
Avy any Kolombi, Hely Rojas (@sysmaya) dia mitatitra hoe:
Ecuador no reporta novedad en frontera y dice no ayudó Colombia en operativo. http://bit.ly/coQiRY
Luis Alonso Lugo [es] dia mametraka mazava tsara ny toeran'i Ekoatora avy amin'ny teny nataon'ny Minisitry ny Fiarovana ao Ekoatora, Javier Ponce Cevallos. Cevallos dia nangataka an'i Etazonia mba hiara-hiasa amin'i Kolombia ho fiarovana ny sisintany manasaraka an'i Kolombia sy Ekoatora. Milaza i Alonso Lugo says, “Ponce nanazava fa tena zava-dehibe ny fiaraha-miasan'i Kolombia noho ny ‘vesatra goavana’ mety hapetrak'io eo an-tsorok'i Ekoatora handaniana 100 tapitrisa dolara isan-taona hanaramana miaramila miisa 10.000, ‘ampahatelon'ny olona ampiasainy’, any amin'ny sisintany manasaraka ny firenena roa tonta, izay onenan'ireo mpitsoa-ponenana manodidina ny 140.000 noho ny korontana Kolombiana.”
Ilay sisintany tsy hita maso: herisetra sy famindràn-toerana
Maro ny zavatra aterak'ity fifandirana momba ny resaka sisintany ity, fa ny tena lehibe indrindra dia ny nametrahana faritra tsy azo itsahana (no man’s land). Ny bilaogy periodismodefrontera [es] (Fanaovan-gazety tsy misy sisintany) dia mitatitra:
Dentro del análisis de problemas de la frontera norte llevado a cabo a través de las entrevistas y talleres en las tres provincias ecuatorianas de Carchi, Sucumbíos y Esmeraldas, no podemos dejar de remarcar una problemática de elevada importancia y que, en muchas ocasiones, no tiene una gran presencia en los medios de comunicación, pero que repercute en la base del desarrollo social de estas comunidades. Nos estamos refiriendo a la situación en la que se encuentra la infancia en la frontera norte y sobre todo a su vinculación a dos elementos de gravedad: el trabajo infantil y la trata y tráfico de niños y niñas.
"Hetsika iraisana firenena roa nataona vehivavy manohitra ny ady. Sisintany Kolombia-Ekoatora." Sary avy amin'ilay mpampiasa flickr ampiasana ny Attribution-ShareAlike 2.0 Generic Creative Commons license
Isan-kerinandro dia fianakaviana Kolombiana 50 no, na mandositra ny herisetra, na miaro ny zanak'izy ireo tsy ho lasan'ireo vondrona mitam-piadiana, hoy i Luis Varese, tale mpanampy ao amin'ny Biraon'ny Firenena Mikambana momba ny Mpitsoa-ponenana, Quito, Ecuador [es], izay niampanga ny “fikombonam-bava”:“ Maka an-keriny ireo ankizilahy manomboka amin'ny faha 12 taonany ry zareo, ary ny ankizivavy kosa atao “loka noho ny ady natao” ampiasaina ho toy ny endrika vola na tolotra amin'ny resaka firaisana ara-nofo. Ireo olona teratany, noho ny fahalalany tsara ny faritra, dia tena ilaina ihany koa.”
Ciudadanía Informada [es] mitatitra fa ireo zaza manana ray aman-dreny avy amin'ireo firenena roa ireo dia tsy manan-jo hizaka zom-pirenena na avy amin'ny firenena andaniny, na avy amin'ny ankilany. Natalio Carrasco ao amin'ny bilaogy Cuaderno de Terreno [es], nametraka rohy mankany amin'ny UNICEF, nilaza fa ireo ankizy tafasaraka na tsy arahan'ny ray aman-drenin'izy ireo Kolombiana dia nifindra na nitady fialokafofana any Ekoatora mba hialàna amin'ny fanafihana na ny fakàna ankeriny ataon'ireo andian'olona mpihoko. Ny sasany dia nahita ny famonoana ny olon'ny fianakaviany.
Es muy probable que las experiencias vividas por estos menores dejen profundas huellas tanto psicológicas como físicas en su desarrollo. En el caso de las niñas, adolescentes y mujeres, aunque los varones no quedan exentos, tienen el peligro de sufrir abusos y de caer en redes explotación sexual comercial y trata de personas.
Ny fikambanana'ireo olona teratany sy tambanivohitra dia mitatitra ao amin'ny Voltaire [es]:
Los que en la frontera norte del Ecuador habitamos procedemos de las zonas más empobrecidas del Ecuador y Colombia, llegamos a esa zona luego de grandes esfuerzos, atravesando penurias, buscando días mejores para nosotros y nuestros hijos, algo parecido sucede con los pueblos hermanos de Colombia. Quienes habitamos en la zona de frontera norte de Ecuador y sur de Colombia estamos siendo objeto de atropellos a nuestros derechos humanos y ciudadanos contemplados en la Constitución ecuatoriana vigente y los convenios suscritos por el Ecuador a nivel internacional, solo por el hecho de vivir en la zona fronteriza .
Izany fijery izany dia namafisin'ny Servindi [es] izay nitatitra momba ny nahafaty an'ilay mpitarika teratany Ramiro Inampues sy ny vadiny, María Lina Galíndez izay , “nisy namono tamin'ny 28 Aogositra tany amin'ny tanana iray faritra ambanivohitr'i Guachucal, manakaiky ny sisintanin'i Ekatora.”
Pio [es] manazava momba ilay fifandirana apo amin'ny seha-pifanakalozan-dresaky ny tranonkala La Silla Vacía, izay ifanakalozan'ireo mpifanerasera hevitra mikasika ny olana entin'ny fananganana ny El Corredor Sur [es], tetikasa fanamboaran-dàlana ikendrena ny hampifandraisana ny firenena roa tonta nefa hitera-doza ho an'ireo mponina hatrizay ao an-toerana.
Es necesario aclarar que la única etnia en peligro de extinción con este proyecto no son solos los Kofanes, también los Macaguajes (quedan menos de 50), los Sionas, los Coregüajes y en menor medida los Ingas del bajo putumayo. Todos ellos relictos de la cultura Ayahuasquera y su legado espiritual.
