- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Sina: Mandranitra ireo olom-pirenena any Guangzhou ny soso-kevitra hampiasàna bebe kokoa ny teny Mandariny amin'ireo fandaharan'ny fahitalavitra

Sokajy: Azia Atsinanana, Shina, Fiteny, Mediam-bahoaka, Zavakanto & Kolontsaina
Tianhe, Guangzhou; from Baiyun Shan [1]

Tianhe any Guangzhou; sary nalain'i ASDFGHJ avy eo Baiyun Shan

Nisy soso-kevitra vao haingana [2] amin'ny hampiasàna indray ny teny Mandariny fa tsy Kantone intsony any amin'ireo fandaharam-baovao amin'ny fahitalavitra any Guangzhou, renivohitry ny faritany Sinoa Guangdong, dia nolavin'ireo mponina ao  an-toerana mafy. Ilay soso-kevitra, izay natolotra nandritra ny Fivoriam-be n'ny Kaoferansa Filankevitra ara-Politikan'ny Vahoaka Sinoa  nataon'ny Komitin'ny tanàna Sinoa  tamin'ny 5 Jolay, dia mangataka ny hampiasain'ireo fahitalavitra any Guangzhou bebe kokoa ny teny Mandariny any amin'ireo fandaharam-baovao na mamorona fantsona fahitalavitra vaovao amin'ny teny Mandariny. Ji Keguang, mpikambana iray ao amin'ny komity, dia niteny fa io soso-kevitra io dia hanampiana ireo mpitsidika tsy mahazo ny teny Kantone mandritra ireo Lalao Aziatika, izay hatao any Guangzhou manomboka amin'ny 12 Novambra hatramin'ny 27 Novambra.

Nampiseho ny fitsampan-kevitra amin'ny aterineto [3] tao amin'ny vohikalan'ilay komity, izay novalian'ny olona maherin'ny 30 000 izay teratany Guangzhou ny roa ampahatelony, fa ny 80% dia mandà ilay soso-kevitra. Maro amin'ireo mpanohitra no manahy fa hampitahotra ireo Kantone sy ireo kolotsaina eny an-toerana mifandraika aminy izany fiovàna izany. Nanomboka tamin'ny 1988, nomena alalana ireo foibem-pahitalavitra any Guangzhou hamoaka fandaharana amin'ny teny Kantone mba hifaninana amin'ireo fandaharana amin'ireo fahitalavitra avy any Hong Kong, izay mampiasa ny Kantone amin'ny ankapobeny. Raha tsy maintsy mampiasa ny teny Mandariny ireo fandaharana any amin'ireo faritra hafa any Sina, ity ‘zo manokana’ zakain'i Guangzhou ity kosa dia nanamafy ny maha-izy azy, araka ny ambaran'i [4] Shen Ping, mpanao gazety ao amin'ny BBC.

Nisy matoan-dahatsoratra [5] iray tao amin'ny Nanfang Daily, gazety mivoaka any Guangzhou, manasongadina ny lanjan'ny teny Kantone amin'ny maha-lova ara-kolotsaina azy:

在反对政协建议的过程中,粤语被当作文化保护的对象加以强调。这是正解,应该被理解。况且,粤语不仅是文化,还是广州居民的生活本身,有资格在最通俗的大众媒体——— 电视上占据与之相称的重要地位。假若把粤语从主屏幕上排斥出去,这绝非淘汰语种那么简单,实质是剥除广州人共有、共享的生活方式。如果尊重广州,敬重广式生活,就不该轻率对粤语节目动刑。

Raha hanohitra ny soso-kevitry ny komity ihany isika, tokony hanasongadina ny fiarovana ny teny Kantone amin'ny maha-lova ara-kolotsaina azy. Tokony hotakarina izany. Fanampin'izay, tsy ampahany ara-kolotsaina ihany ny teny Kantone, fa ampahany amin'ny fiainana andavanandron'ireo mponina any an-toerana ihany koa. Noho izany dia tokony hanana andraikitra lehibe eo amin'ny sehatry ny fahitalavitra ny teny Kantone, fantsona manan-danja indrindra eo amin'ny haino aman-jery. Ny fanesorana ny teny Kantone amin'ireo fandaharan'ny fahitalavitra dia tsy vitan'ny hoe fanapotehana ny fiteny ao an-toerana ihany; fa fanalàna amin'ireo olom-pirenen'i Guangzhou ny fomba fiainany mahazatra koa. Raha manaja an'i Guangzhou sy ny fombam-piainany isika, tsy tokony hanao izany fiovàna izany an-kahamehana.

粤语和普语并非天然冲突,两者目前的共存关系历经时间锤炼,是广州文化、民间社会、政府举动、大众意志相互磨合、融通的结果。广州电视台粤语和普语的节目比例,既有赖于媒体的专业操作,也可看作是此种融洽的表现,不应轻易改变。事实上,无论是新移民融入广州,还是广州宣介自身的魅力,粤语从来都不是普通话的敌人。人为制造粤语和普语的对立,恐怕只会两败俱伤。

Tsy mpifahavalo ara-kolotsaina ny teny Kantone sy ny teny Mandariny. Ny fiarahan'izy roa miaina dia vokatry ny fandraisana maharitra nisy teo amin'ireo kolotsaina any an-toerana, ny fiarahamonin'ny sivily, ireo hetsiky ny governemanta ary ny finiavan'ny vahoaka. Ny fifandanjàn'ny fandaharana amin'ny teny Mandariny sy Kantone ankehitriny dia tsy mifototra amin'ireo raharaha eo amin'ny asa fanaovan-gazety ihany, fa amin'ny vokatr'ireo fifandraisana voalaza tetsy ambony ihany koa, ary tsy tokony hovaina mora foana. Any anatin'ireo tranga isan-karazany, toy ny fidiran'ireo mpifindra monina mankao Guangzhou, na ny fanaovan'i Guangzhou dokambarotra ny hatsaràny, tsy mbola fahavalon'ny teny Mandariny mihitsy ny teny Kantone. Ny famoronana fifanoherana ivelany [artifisialy] toy izany dia tsy hanao afa-tsy ny handratra ny fon'ny andaniny roa.

广州声名在外,为人称颂的是其活泼的市民社会,是自由、包容的公共生活,以及它一脉相承、完整保存的岭南文化。不夸张地讲,粤语是广州的历史和现实,是特征也是灵魂。在遏制粤语的情况下,很难想象广州还可以夸耀自己。而丢掉语言和灵魂的广州也走不出去,更不用说走远。驱除不必要的干扰,粤语广州与普语广州和谐相处,不用担心迷失方向。

Malaza amin'ny fomba fiaina mahafinaritra, malalaka ary miray hina i Guangzhou. Fantatra amin'ny kolotsaina Lingnan voatahiry manontolo ihany koa izy. Tsy tokony hohambaniantsika ny anjara asan'ny teny Kantone amin'ny maha-marika sy fanahin'ny tantara sy zava-misy any Guangzhou azy. Sarotra ny mieritreritra fa mbola hirehareha amin'ny tenany i Guangzhou raha hofoanana ny teny Kantone. Tsy ho lasa lavitra i Guangzhou raha mandao ny fanahiny sy ny tenim-pireneny. Tokony hatsahatra ireo fifanelingelenana tsy misy dikany, ary hatoky fa afaka miara-miaina any Guangzhou ny teny Kantone sy Mandariny.

Maro koa ireo matihanina amin'ny haino aman-jery avy ao Guangdong no miahiahy momba ny fihenan-danjan'ny teny Kantone. I Chen Yang, ohatra [6], matihanina iray amin'ny haino aman-jery:

广州TV将出现天坑!被消失的方言后面必定是被弱势化的文化。

Hisy fahabangàna amin'ny fahitalavitra any Guangzhou! Isaky ny tenim-paritra foanana dia misy kolotsaina atao an-jorom-bala.

Wang Yan, mpanolotra ny vaovao ao amin'ny fahitalavitr'i Guangdong:

一种语言代表一种文化,是广州人都要撑粤语。

Maneho kolotsaina ny tenim-paritra. Tokony hiaro ny teny Kantone ny olom-pirenena rehetra ao Guangzhou .

Ireo mpaneho hevitra avy any amin'ireo farira hafa any Sina kosa dia milaza fa nitarin'ireo olom-pirenena ao Guangzhou ny olana. Ho azy ireo, ny tanjon'ny soso-kevitra dia tsy ny hanamaivana ny Kantone, fa ny hanamora ireo fifandraisana sy ny fampandrosoana an'i Guangzhou, izay avy amin'ireo faritra hafa any sina ny roa ampaha-dimin'ny olom-pirenena ao aminy.

I Rong Guoqiang dia manoratra [7] ao amin'ny Qian Jiang Evening News:

广州电视台有综合、新闻、影视、经济、英语、竞赛、少儿等9个频道,但其中以普通话为基本语言的较少。该建议提议说,也可在综合频道或新闻频道的主时段用普通话播出——广州市政协的建议提得很具体:如综合频道和主要频道的中午12时至下午2时、晚上7时—10时,除此之外的粤语播音可一如既往。如此说来,粤语何“沦陷”之有?何来“捍卫”的必要?

Ny fahitalavitr'i Guangzhou dia manana fantsona sivy ahitàna ny ankapobeny, ny vaovao, ny sarihimetsika, ny toe-karena, ny teny Anglisy, ny fanatanjahantena sy ny ankizy. Amin'ny teny Kantone no amoahana ny ankabeazan'ireo fandaharana. Ny soso-kevitra dia mangataka ny hampiasàna ny teny Mandariny amin'ny fotoana be mpijery ho an'ny fandaharana ankapobeny sy ny vaovao. mazava tsara izany: ankoatra ny eo anelanelan'ny 12 ora – 2 ora atoandro sy 7 ora– 10 ora alina, mbola azo ampiasaina amin'ny fotoana hafa toy ny taloha ny teny Kantone. Tena ‘faharesen'ny teny Kantone ve izany? Tena misy antony lehibe tsy maintsy ‘hiarovana’ azy ve?

即使电视粤语播音真的全部被取消,粤语也未必会“沦陷”,因为粤语仍然是广州市民的日常用语。而且不会有人傻到要取消某种方言,因为方言的消失只有一种可能:在漫长的经济、文化、人口的交互变动中逐渐自然消亡。

Na dia hofoanana daholo aza ireo fandaharana amin'ny teny Kantone, tsy hanjavona ny tenim-paritra. Satria mbola ampiasaina amin'ny fiainana andavanandro ny teny Kantone. Ny tenim-paritra dia tsy hanjavona raha tsy noho ireo fiovàna ara-toekarena  misoko mangina sy mahazatra, ara-kolotsaina ary ara-mpifindramonina.

Ao amin'ny Renmin Net, i Zhang Junyu, mpampiasa aterineto dia mieritreritra [8] fa, satria tratran'ireo faritra hafa ao Sina ny fandrosoan'i Guangdong ara-toekarena, tsy maintsy hanova ny fomba fisaina ny ‘zo manokana’ ireo olom-pirenen'i Guangzhou, izay manamafy ny voalazan'i Shen Ping, mpanao gazety ao amin'ny BBC, voalaza tetsy ambony.

正因为在80年代,广州经济风光全国,直接决定了粤语的坚守;到现在,全国经济在平均水平上都赶了上来,人才也出现大流动,广州作为一个地方,要是再排斥普通话,或者在实际生活中拒绝推广普通话,也只能是心理上的一种本能选择,但却已经失去了粤语坚守的最重要的经济基础。

Manome fahatokisan-tena ho azy ireo hiaro ny teny Kantone ny fiahavitrihan'ny toekarenan'i Guangzhou tamin'ny taona 1980. Ankehitriny, nahatratra an'i Guangzhou ireo faritra hafa ao Sina, ary efa mahazatra koa ny fidiran'ireo mpifindra monina ao amin'ny firenena. Ny fahaverezan'ny voninahitra amin'ny fahombiazana ara-toekarena, ny fandàvan'i Guangzhou hampiasa ny teny Mandariny dia azo lazaina ho safidy ara-psikolojika ihany.

推广普通话也并不是要消除方言,而是方便交流。很多地方的方言都保护得比较好,比如上海、四川、陕西这些地方,这和当地电视台用普通话播新闻并不矛盾,在广东也没必要就起悍然大波。在广东,你会发现收音机,电视,大部分都是粤语播放,就连公交车上的播音都是粤语。外地人可能一下子成了耳盲,彷佛身处外国,这也阻碍了广东成为一个真正的国家大都市。

Ny tanjona amin'ny fampiasàna ny teny Mandariny dia tsy ny hanimba tenim-paritra akory, fa ny hanamora ny  fifandraisana. Any amin'ireo toerana maro toa an'i Shanghai, Sichuan ary Shanxi, voaaro tsara ireo tenim-paritra any an-toerana ary tsy mifanolana amin'ny famoahana fandaharana amin'ny teny Mandariny. Tsy misy tokony hanaovan'i Guangzhou adihevitra momba izany. Any Guangdong, ny teny Kantone no ampiasaina amin'ny ankapobeny any amin'ny onjam-peo, fahitalavitra ary na any amin'ireo dokambarotra anaty fiara fitateram-bahoaka aza. Miteraka olana ho an'ireo olona avy any amin'ireo faritra hafa any Sina izany, ary manakana an'i Guangzhou tsy handroso ho lasa tanàn-dehibe.

I Cao Jingxing koa, mpaneho hevitra avy ao amin'ny Xinmin Net dia manoro [9] ireo olom-pirenen'i Guangzhou hahiratra kokoa:

广东要不要讲广东话,还是讲普通话,他们自己可以做出抉择,总的来说应该平衡,既要考虑发展,也要考虑到保护自己传统的特色。如果过于偏重一方面,比如说,强调发展,大家都讲普通话,结果广东话没人讲了,那当然对广东话不利,有人提出要捍卫广东话,我也可以理解。但是另一方面,过于地去捍卫自己本土的语言,结果妨碍了自己的竞争优势,那对你自己也不利。

Tokony ho an'ireo olom-pirenen'i Guangzhou ny manapaka na ny teny Kantone no ho ampiasaina na ny teny Mandariny. Tokony hampifandanja ny fanamoràna ny fampandrosoana sy ny fitandroana ny kolotsaina any an-toerana izy ireo fa tsy hanodinkodina ny lafiny iray. Raha manasongadina ny fampandrosoana loatra izy ireo ka tsy hisy intsony hiteny Kantone, dia hanimba tokoa ny tenim-paritra any an-toerana izany. Amin'ny lafiny iray, raha diso miaro ny teny Kantone loatra ry zareo ka hihena ny zotony hifaninana, ry zareo ihany no ho voan'ny ataony.

Na eo aza izany, tsy ny rehetra no miombon-kevitra fa mila fampiasàna ny teny Mandariny ny fanamoràna ny fifandraisana. Manoratra [10] i Han Yimin, mpitoraka blaogy:

工业化、全球化时代,是否就是方言消灭的时代?许多人坚信普通话对于经济和交流的作用的重要性,甚至把经济发展与方言对立起来,本身就是盲目相信宣传或者肤浅的理解的结果。人们交流的确是需要有共同的语言工具,但在同一文字的中国,不同方言对于经济交流会有怎样的影响?似乎并没有人做过实证研究。我以为,人们之间的交流是通过很多方式和方法的,只要需要交流,人们会想尽办法去相互理解的,而这些办法中,普通话只是其中一种,而且并非最重要的。历史上以千年计算的时间里,不同的方言并没有阻碍中国文化的成长,就是一个明证。至于,是不是大家都要说一口标准的普通话,就更是现代权力意志极为扯淡的混帐决定。想想近现代中国影响巨大的政治人物,孙中山、蒋介石、毛泽东、邓小平,这些人谁会说很标准的普通话?

Mitaky ny fanimbàna ny tenim-paritra eo  an-toerana ve ny fanatontoloana sy ny fananganana orinasa? Maro ireo olona no manome lanja ambony ny teny Mandariny amin'ireo fifandraisana sy fifanakalozana ara-toekarena. Mieritreritra mihitsy aza ry zareo fa mifanipaka ny fampandrosoana ara-toekarena sy ireo tenim-paritra ampiasaina. Izany no vokatry ny finoana tsy ampy fandinihana ireo fampielezan-kevitra. Zava-dehibe ny teny iraisana amin'ireo fifanakalozana eo amin'ny samy olona. Nefa inona no vokatry ny fampiasàna tenim-paritra samihafa eo amin'ireo fifandraisana ara-toekarena any Sina izay ampiasàna laha-teny mitovy fanoratra? Toa tsy nisy na iray aza nanao karoka lalina tamin'io sehatra io. Mino aho fa afaka mampiasa fomba maro hifandraisana amin'ny hafa ny olona. Raha mbola mila mifandray ny olona dia tsy maintsy hikaroka fomba hifankahazoana. Iray amin'izy ireny ihany ny teny Mandariny, ary tsy izy no tena lehibe indrindra. Porofon'izany ny tsy nanakanan'ny fisian'ireo tenim-paritra maro samihafa ny fivelaran'ny kolotsaina Sinoa nandritra ny taona an'arivony. Amiko ny fampiasàna ny teny Mandariny tsotra dia fanapahan-kevitra jadona noraisin'ny fitondràna Sinoa ankehitriny, tsy dia misy tohana mitombina loatra. Eritrereto ireo olo-manga tamin'ny tantaran'ny Sina tamin'ny vanimpotoana niainany – Sun Yat-sen, Chiang Kai-shek, Mao Zedong ary Deng Xiaoping – iza tamin'izy ireo no nahay niteny Mandariny tsotra?

我以为对待方言应该用放任、自由的态度,让市场和人们的交流实践来决定。需要检讨的,反而是政府不遗余力推行普通话的政策,是否存在打压、破坏多元性的地方文化的一面?

Mieritreritra aho fa tokony havela handeha mora sy halalaka ny tenim-paritra. Fomba handrosoana ny famelàna ny olona handray fanapahan-kevitra amin'izay zavatra iainany ankehitriny. Ny mila dinihina dia ny hoe tena mikendry ny hanafoana ny kolotsaina any an-toerana tokoa ve ny soso-kevitra ofisialy amin'ny fampiasana ny teny Mandariny.