Paragoay: Ny fahafatesan'ilay mpanao gazety Santiago Leguimazon 19 taona lasa izay
Nankalaza ny andron'ny mpanao gazety i Paragoay ny 26 aprily lasa teo, daty hahatsiarovana ny 1845 nivoahan'ny gazety “El Paraguayo Independiente”, gazety voalohany tany an-toerana. Fanampin'izany, manan-danja lehibe amin'ny mpanao gazety paragoiana ity daty ity satria tamin'ny 26 aprily 1991 no nisy nitifitra ny naman'izy ireo anankiray ka maty tao an-tanànan'i Pedro Juan Caballero.
Teny an-dalana handeha hisakafo niaraka tamin'ny namany avy nankalaza ny andron'ny mpanao gazety i Santiago Leguimazon no notifirin'ireo olona nokaramaina hamono azy teo sisintany mampifandray amin'i Brazil.
Mihevitra ny sasany fa vokatry ny fanakianana ataony matetika amin'ny resaka kolikoly sy fanondranana zava-mahadomelina tany an-toerana no antony namonoan'ny sasany azy.
Andrés Colmán mpanao gazety paragoiana nanoratra lahatsoratra tao amin'ny bilaoginy Nangapiry News mikasika ny fotoana tao Pedro Juan Cabellero izay toerana nahalalany an'i Santiago Leguimazon tamin'ny taona 1986. Mazava ho azy araka ny heviny fa izay no hiafarany satria niaina tao anatin'ny tontolo niriariavan'ny mpanao ratsy i Leguimazon. “Eny, fantany ny mafia, kanefa tao ambadiky ny rindrina mafy natsangana no niadiany tamin'ny fomba mazava ho an'ny demokrasia”, hoy Colman nanoratra. Nampiany hoe:
En principio se burlaba de las amenazas de muerte y los avisos que le hacían llegar los mafiosos. Aquella mañana, horas antes de su muerte, le dijo a Humberto Rubín: “Prefiero la muerte física a la muerte ética”. Llevaba un revólver en la guantera, más para tranquilizar a sus amigos que como verdadera medida de precaución.
(…)
La ultima vez que lo vi fue dos meses antes de su muerte, cuando pasó por la redacción del diario a dejarme los últimos ejemplares de su revista. Me contó que un conocido industrial yerbatero de Pedro Juan le había dicho: “Cuidate, porque te van a matar”.
Recuerdo que en esa ocasión le pregunté algo que ya varias veces le habíamos cuestionado con otros colegas: si valía la pena ese estilo de “periodismo kamikaze” que él ejercía con tanta audacia en esa región donde no hay policías ni jueces que te puedan proteger. Recuerdo que hubo un largo silencio, antes de que me respondiera con otra pregunta: “¿Y te parece que hay otra manera…?”.
Tamin'ny voalohany, tsy noraharahiany ny fampitahorana ho faty sy ny fampitandremana nataon'ny mafia azy. Io maraina io, ora vitsy talohan'ny nahafatesany, dia niteny tamin'i Humberto Rubin izy, “Aleoko ny tenako no maty toy izay ny anankiray amin'ny toe-tsaina”. Misy basy ao anaty fitoeran'entan'ny fiarany, sady hampitoniany ny namany io no hiarovan-tena koa.
(…)
Ny fotoana farany nahitako azy dia 2 volana talohan'ny nahafatesany, raha nijanona teo amin'ny fivarotana gazety iray izy naka aina rehefa avy nametraka ny gazetiny nivoaka farany. Nilaza tamiko izy fa misy namany mpandraharaha amin'ny fambolena sy fiompiana nilaza taminy hoe “Mitandrema ianao fa hovonoin-dry zareo”.
Tadidiko fa tamin'ny fotoana nanontaniako azy, toy ny efa nataon'ny namanay mpanao gazety hafa ihany, dia ratsy ny “fanaovan-gazety mamono tena” any amin'ny toerana tsy misy mpitandro ny filaminana na mpitsara afaka hiaro azy. Tadidiko tsara fa fahanginana ela no valiny, talohan'ny namaliany ahy tamin'ny fanontaniana hafa hoe, “dia mino ve ianao fa misy làlana hafa….?”
Nahoraka eran'ny firenena ny nahafatesany. Ilay mpitoraka bilaogy sady mpanao gazety Arturo Zarrateo ao amin'ny bilaogy Vida de Perros dia vao 11 taona monja tamin'izany ary nandre ny fahafatesan'i Leguimazon izy dia nisy filaharam-be mangina eran'ny làlana tao an-drenivohitra.
Caminamos por el microcentro de Asunción con velas encendidas y algunos cantaban consignas contra el gobierno que en ese momento estaba en poder del Gral. Andrés Rodríguez. Nadie podía creer que tan impunemente se asesinara a un periodista en ese lejano paraje denominado Pedro Juan Caballero.
El pedido de todo un país en ese momento era “Justicia”, basta de impunidad a las mafias, encuentren a los asesinos del hombre de prensa, demuestren que llegó la democracia…
Han pasado 19 años desde entonces. En medio de ellos me hice periodista y descubrí que las marchas, la indignación, las velas y los llantos… no traen justicia.
Nandeha namakivaky ny tanàna ambany ao Asuncio izahay niaraka tamin'ny labozia sy ny hira narahana sora-baventy nanohitra ny fanjakana, izay teo ambany fitondran'ny jeneraly Andreas Rodriguez tamin'izany fotoana izany. Tsy nisy nino hoe hisy sahy hamono mpanao gazety tahaka izao natao izao any amin'iny faritra antsoina hoe Pedro Juan Caballero iny.
Nangatahan'ny olona rehetra manerana ny firenena tamin'izany fotoana izany ny hoe “Fitsarana”, hatsahatra ny asan'ny mafia tsy mety fay, ho tratra ireo mpamono ilay mpanao gazety, haneho fa mbola hisy ny demokrasia…
19 taona izay no lasa. Nandritra izany fotoana izany, tonga mpanao gazety ihany aho ary fantatro fa ny diabe, ny labozia, sy ny ranomaso… dia tsy hitondra fitsarana.
Ankehitriny, 19 taona aty aoriana, manokana fotoana ho an'ny namany mpanao gazety lavo ny mpanao gazety rehetra ary manontany ny dikan'ny asany any Paragoay. mbola tsy voavaha ny nahafatesan'i Leguimazon mandraka ankehitriny. Miteny i Caceres Encina [es]:
El 26 de abril no es simplemente un día para recordar la labor del periodista. Es para enfatizar que desde antaños en nuestro país se luchó por la libertad de expresión. (…) Que la muerte de Santiago Leguizamón sea un mensaje a los corruptos y mafiosos de que la prensa nunca callará.
