Fankalazana ny faha205 taona ny fahaleovantenan'i Haiti
Taorian'ny voina izay nandravarava tamin'ny 2008, dia teo ho eo ihany ny fankalazan'ny vahoaka Haitiana ny fanombohan'ny taona 2009 – satria ankoatra ny maha fanombohan'ny taona azy eto Haiti, dia manamarika ny fahaleovantena azo tamin'i France tamin'ny 1804 ihany koa ny voalohany Janoary, ka nahatonga an'i Haiti ho firenena mainty voalohany nandala ny demaokrasia manerantany.
Mampiahatsiahy ny androm-pankalazana ny mpamaham-bolongana Haitiana amin'ny teny frantsay na mampiomana amin'ny fahasahiranana hatrehina rahampitso aza izy ireo:
Manazava ny fandehan'ny tantara nizotra ho amin'ny fahaleovantenan'ny nosy i Darlie sady niteny ihany koa ny nentin-drazana nolovain'ny Haitiana mifandraika amin'izany : mihinana “soup joumou” amin'ny 1 Janoary [Fr]…
On raconte que du temps de la colonie, à Saint-Domingue, la soupe était très en vogue et réservée uniquement aux maîtres d'esclaves et dans la plupart des cas à certains esclaves domestiques communément appelés esclaves talentueux comme par exemple Toussaint Louverture.
Le parfum envoutant du mariage des légumes exotiques et de la viande bovine ajoutée sur les multiples revendications que les esclaves des champs murmurèrent déjà, suscitèrent chez eux le désir de révolte.
Ilay hanitra fangaron'ny hen'omby mifangaro anana (anana koa ny karaoty sy ny ovy) mampilendalenda izay efa nampimenomenona ny andevo, no niteraka ny faniriana hioko.”
Raha mirary “sakafo matsiro” ho an'ny vahoakany izy amin'izao fotoanan'ny firariantsoa izao dia tahaka ny mirary firaisan-kina ihany [Fr]:
Vivons en vrai, vivons ensemble, marchons unis sur le chemin de la fraternité, de la paix et de la réconciliation
Ireo tenin'i Darlie ireo dia mahaliana kokoa noho ny vina natolotry ny filoha Haitiana René Garcia Préval ho amin'ny taona 2009 wizay ho “taona sarotra…ho an'ny Haitiana” (araka ny notaterin'i Romandie News [Fr]) nandritra ny fitsidihana ofisialy tany Gonaïves avaratry Haiti. Fifanojoan-javatra ve fa i Gonaïves indrindra no toerana voalazan'ny tantara ho nahaterahan'ny fahaleovantena – sady faritra niaritra ny mafy indrindra tamin'ny Fandravaravan'ny rivodoza nandritra ny 2008.
Ao amin'ny bolongana HaitiRectoVerso, no nilazan'i Decky Lakyel tamim-pahagagana ihany ny nahatongavan'ny mpitondra ambony tany Gonaives ny andro mialoha ny fankalazana. Nohazavainy araka izay henony ao amin'ny Radio Kiskeya, ny antony roa nahatonga ity fitsidihana ity:
Le ministre confie que le séjour inhabituel de 48 heures des membres de l’Exécutif dans la Cité de l’indépendance pour marquer les 205 ans de l’épopée haïtienne, représente une « manifestation de reconnaissance de l’importance symbolique » de lieux fondateurs de l’histoire nationale.
Outre les activités officielles, le Président Préval, la Première ministre Pierre-Louis et leurs principaux collaborateurs auront l’occasion de s’entretenir avec les victimes des intempéries qui avaient durement frappé les Gonaïves.
Ankoatra izay fandaharam-panjakana izay dia hanana fotoana hifampitafana amin'ireo iharam-boina nandritra ny loza voajanahary nihatra tamin'ny Gonaives ny filoha Preval, ny praimisitra Pierre-Louis ary ny mpiara-miasa amn'izy ireo akaiky.
Nefa rehefa avy namaky ny lahatsoratra farany nosoratan'ny mpamaham-bolongana Haitiana Stanley Lucas ao amin'ny Solutionhaiti, dia mivandravandra fa tsy ny rehetra tsy akory no resy lahatra amin'izany ezaka izany.
Fabienne Flessel
