Nofoanan'ny fitondram-panjakana tsy misy fanazavana ny fitetezan-tany ny piesy teathraly mampahatsiahy ny tolom-panafahana manana ny anjara toerany eo amin'ny tantaran'i Madagasikara.

Ny piesy teathraly, niarahana novokarina tamin'ny CulturesFrance, dia efa nokasaina holalaovina an-tsehatra tany amin'ny fioben-kolontsaina tany Kômôro, Maorisy, la Reunion ary toerankafa ihany koa, saingy nofoanan'ny Minisiteran'ny raharaham-bahiny (frantsay) ny fifanarahana.

Mampitamberina ny tsiahy maharary eo amin'ny zokiolona maro ny tantaran'ny 29 Marsa 1947. Io manko ny fotoana namotehan'ny Frantsay araka ny heriny manontolo ny iray amin'ireo tolona Malagasy voalohany nitakiana ny fahaleovantena tamin'ny fanjakana lehibe nanjanaka azy. Niteraka fahafatesana anelanelan'ny 30 000 sy 100 000 izany tolona izany (Mbola iadiankevitra eo amin'ny samy mpahay tantara hatramin'izao ny isa marin'ny olona maty).

Na dia efa neken'ny fitondrana Frantsay ho fandripahana amin'ny maha-heloka anaty ady tamin'ny 1951 sy faneriterena tafahoatra namaizana ny mpitolona tamin'ny 2005 aza ity raharaha 1947 ity dia mbola tsy fantatra mazava izay momba azy na eto Madagasikara izany na amin'nysehatra iraisam-pirenena. Mba hahafantarana ny momba azy kokoa ary dia nanapa-kevitra ny hamokatra azy holalaovina an-tsehatra ny mpanoratra Malagasy fantadaza iray, Jean-Luc Raharimanana sy ny talen'ny (filalaovana an-tsehatra) Frantsay iray Thierry Bedard ary nanangana ny piesy iray mitondra ny lohateny hoe “47” (fr) izay namerina indray ny fandehan'ny tantara sy ny fahasarotan'ny fifandraisana nisy teo amin'ny voanjo nitondra sy ny saramambem-bahoaka.

Ity ambany ity misy sombin'izany piesy izany:

Taorian'ny filalaovana an-tsehatra ny tantara tany amin'ny tanàna roa tany amin'i Taniben'i Frantsa, dia nofoanan'ny departemantan'i raharaham-bahiny sy ny fampandrosoana ny fikasana hilalaovana azy aty amin'ny tapany atsimon'i Afrika sy ny ranomasimbe Indiana.

Nanangatra mafy tokoa ny mpamorona ny piesy Jean-Luc Raharimanana nahita ity fanapahan-kevitra ity raha ny hita ao amin'ny bolongana Rue89 no jerena (fr):

Silence pèse sur la mémoire. Les langues se délient. Des hommes et des femmes voudront comprendre. Dans ce désir, réel cette fois-ci, de vivre ensemble[..] Pourquoi en 47, deux ans après le carnage, deux ans après le « plus jamais ça», pourquoi à Madagascar s’est perpétré l’un des plus grands massacres coloniaux ? [..] C’est ce silence qu’explore le spectacle “47″. Une histoire commune. Violente. Sensible. Un théâtre qui nous ramène dans ce désir de vivre ensemble, de comprendre ce qui a déchiré, les corps malmenés et torturés, les paroles étouffés et les non-dits qui corrompent les âmes.[..] Mais ainsi en a décidé le “bureau politique” de la DGCID1. Censure sur le spectacle. Interdiction d’emmener cette parole dans les centres culturels africains et alliances françaises. [..] Mais la mémoire se moque bien de la censure même si c’est une censure d’Etat. Le désir est profond de comprendre d’autant plus que nous avons maintenant le recul nécessaire pour tout entendre, pour enfin échanger.

Nisy mpamaha-bolongana vitsivitsy moa nitatitra ityvaovao ity tany amin'ny bolongany avy. mifangaroharo ao amin'ny sehatra fanehoan-kevitra ao moa na tsy firaharahiana na fanivaivàna ny tenin-dRaharimanana.

Misy ny vitsy tsy ahita izay ilàna ny efa lasa. Mechante Langue ohatra (fr):

Ne jouez pas les faux martyrs. Sinon serieusement vous croyez vraiment que la chose la plus importante à denoncer a Madagascar aujourd hui , ce sont les massacres de 47 ..sérieusement ?

Izay novalian'i Monsieur Lambda hoe (fr):

Il vous échappe manifestement que ces massacres sont, dans une large mesure, fondateurs de la conscience nationale des Malgaches et qu’ils occupent, du point de vue de la mythologie nationale, une place comparable à celle de la prise de la Bastille pour les Français.

Juan Pablo de Tagéna mieritreritra raha nilaina tokoa izany tolom-panafahana tamin'ny mpanjanatany izany (fr):

Aujourd’hui les Malgaches ne demanderaient pas leur indépendance: ils seraient à 99% pour le maintien dans la Communauté Française.

Ao amin'ny facebook, misy ny resaka manokana izay mandeha momba ity fandrarana ity, Soaray Rabarimampianina (Nolazaina anarana nahazo alalana avy aminy) dia mihevitra fa mbola betsaka ny tokony hiadian-kevitra malalaka amin'ny sombin'ny tantara tahaka itony.

Il y a bien du chemin à parcourir avant que la France accepte cette partie de son histoire qu'est la colonisation.

Eo amin'ny resaka ihany no nasongadin'i Tsilavina Ralaindimby raha miresaka ity vanim-potoanan'ny fanjanahantany ity, ny fandraisana anjaran'ny miaramila avy any amin'ny zanatany niady ho an'i Frantsa nandritra ny ady lehibe roa (fr):

C'est un documentaire sur les Tirailleurs Malagaches qui sont venus pour se battre au nomb de la France en 14/18 et dont beaucoup sont morts là-bas. A Menton [..] il y a là-bas un cimetière avec toute une rangée de tombes de soldats malgaches.

Nandray anjara tamin'ny rohy sy ny fifantenana i Jentilisa .

Lova Rakotomalala