- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Brezila: Lasa mpamono olona mihitsy ny pôlisy breziliana

Sokajy: Amerika Latina, Brezila, Fanoherana, Fitantanam-pitondrana, Lalàna, Tanora, Zon'olombelona

Amin'ny fotoana ankalazan'ny manerantany ny Andron'ny Zon'olombelona indrindra no mihiaka manohitra ny fomba mamohehitra ataon'ny polisy niteraka fahafatesana [1] ny mpamaham-bolongana Brezialiana fa tsimatimanota ry zalahy any Rio de Janeiro.

Tamin'ny volana Jolay, dia maty novonoin'ny polisy miaramilan'ny fanjakana izay mihevitra fa fiara halatra vao nifanenjehana teo ny fiara nentin'ny renin'ilay zalahy vao telo taona maty ity. Nahazo tifitra 17 ilay fiaram-pianakaviana, telo tamin'ireo no nahatratra an'i João Roberto. Afaka madiodio tamin'ny latsabato efatra toherin'ny telo ny vesatra famonoan'olona tafahoatra ny iray amin'ny polisy William de Paula tamin'ny alakamisy teo. Voasazy hanao asa an-terivozona fito volana noho ny fandratrana madinika ilay renin'i João, Alessandra Amorim Soares sy ny rahalahiny Vinicius Amorim, sivy volana kosa izy.

Ny fanafahana madiodio araka ny lazain'ny mpitsara dia noho ny fiheverana fa nanatontosa tsara antsakany sy andavany ny asany ilay polisy, dia tsy nahatezitra ny fainakavian'ilay boay kely ihany fa ny ankamaroan'ny mpamaham-bolongana ihany koa izay mihevitra fa maivana loatra ny sazy, maneho ny fisian'ny tsimatimanota. Niaraka tamin'ny fianakaviana nitady ny rariny izy ireo.

Nilaza ny mpamaham-bolongana ao amin'ny My little corner of the world [2] [pt] fa nankaloiloy azy ny didim-pitsarana ary nomarihiny ihany koa ny filazany fa raha voambana basy manodidina ny fiarany dia nanipy kitapon-jaza iray avy eo amin'ny varavarankely izy hilzany fa misy zazakely ao anaty fiara:

Mais um caso de impunidade, mais uma vez vamos ver uma criança pagando pela barbaridade adulta, uma vida interrompida, uma vida de sonhos, NÃO acredito na inocência desse policial! Acredito na inocência dessa mãe que lutou num gesto inocente mostar que haviam crianças dentro do carro, francamente todos sabemos que vivemos numa sociedade sangrenta, poderia ser sim o bandido que eles estavam perseguindo, mais será que se fossem os tais bandidos os direitos humanos não teriam condenado esse policial? E agora? Aonde fica o MEU direito? A coisa mais inútil no Brasil é esse tal de “direitos humanos” quem tem de fato direito a isso? Aquele que rouba, mata, comete crimes bárbaros contra crianças! Esses sim são as meninas dos olhos da sociedade, no entanto essa criança que tinha planos, sonhos e acima de tudo INOCÊNCIA teve sua vida brutalmente interrompida e seus pais a quem restou dor e lembranças não verão a justiça ser feita, minha revolta como disse anteriormente é sabe que se o bandido tivesse morrido esse senhor morreria na cadeia, no entando como foi com mais um…vira estatística não é mesmo?

Trangana Tsitimanota iray hafa indray, ka ain-jaza no manefa noho ny herisetran'ny lehibe, fiainana iray nitsahatra, fiainana a-nofy, TSY MINO ny tsy fananan'ilay polisy tsiny aho! Mino ny fahatsoran'ilay reny kosa aho izay nanao fihetsika manambara fa misy zaza ao anaty fiara, marina tokoa fa miaina ao anaty fiaraha-monina lian-dra isika, Mety ho ilay bandy nenjehiny ihany koa no tao anaty fiara, nefa na izany aza, raha ny jiolahy tokoa no tao, moa tsy hanameloka ny polisy ny fikambanana miaro ny zon'olombelona? Ary izao? Aiza ny zoKO? ny zavatra tsy misy dikany indrindra eto Brezila dia ilay antsoina hoe “zon'olombelona”, Fa iza moa no tena manana izany? izay mangalatra, mamono olona ary maneho habibiana amin'ny zazakely! izany no vokatry ny fijerin'ny fiaraha-monina, na dia manana nofinofy, zavatra tiana atao ary indrindra TSY FANANANTSINY aza izy dia nikapaiina ny fiainany ary tsy vitan'ny hoe tsiaro sy fanaintainana no navela tamin'ny ray aman-dreniny fa mbola tsy nahazo rariny ihany izy, ary efa niteny aho teo aloha teo fa raha ilay mpangalatra no maty, dia efa nigadra ilay boay [polisy] io, fa satria moa iray amintsika ihany ilay maty, dia tafiditra anaty antontan'isa fotsiny izy… sa tsy izay?

Fernanda Freitas [3] [pt] no mitena fa maharary [nymahita an'i] Willian de Paula afaka. “Ahoana no hiafarantsika?”, hoy izy nanontany:

A família do acusado, segundo os jornais desta manhã, compareceu ao julgamento usando camisetas onde se lia: “Só quem te conhece sabe o ser humano que tu és”. A avaliar pela declaração do cabo na sessão onde admitia que havia confundido os carros (eles perseguiam bandidos em um outro carro preto, momentos antes da execução do menino) na rua escura e que poderia ter sido pior, posso imaginar que tipo de pessoa Willian de Paula é: um delinqüente. Sim, poderia ter sido pior. Com 17 tiros ele poderia ter matado a família inteira. E só executou uma criança inocente, vejam vocês como ele é generoso! Minha gente, não é exigido dos Policiais Militares que matem, que ameacem, que ponham em risco a vida de nós, cidadãos. Cabe a eles sim, nos proteger, garantir a segurança. Não poderia ter sido pior não, viu ser humano fantástico! A obrigação dos policiais, na incerteza é de não atirar: cercar, abordar, averiguar. Não somos baratas, e o que será de nós com essa polícia falha e cheia de corporativismo? O que será de nós depois desse pano quente do Júri. A acusação promete recorrer, mas essa primeira absolvição absurda já será motivo suficiente para que os corpos de outras vítimas caiam no chão diante da impunidade.

Araka ny nolazain'ny gazety androany maraina dia nitondra T-shirts misy izao hafatra izao ny fianakavian'ny voampanga: “izay efa nihaona taminao ihany no mahalala ny mahaolombelona anao.” Raha heverina izay nolazain'ilay polisy nanambara fa nanafangaro ny fiara izy (teo ampanenjahana fiara miloko mainty ry zareo mialoha ny namonoany ilay zazakely) tao amin'ny arabe somary maizina ary dia nieritreritra aho fa mbola zavadoza kokoa no nitranga, ary dia vinavinaiko hoe kazarana olona manao ahaona moa i Willian de Paula : maditra. Indrindra, mety ho ratsy kokoa ny toe-draharaha. Aminn'y tifitra 17, dia efamety ho nahafaty ny fianakaviana iray manontolo izy. Fa zaza tsy manantsiny iray ihany no najedany, tena tsara fanahy anie izy e! ô re olona ô, tsy nodidiana fa hamono, hampitahotra, hampiditra anaty loza antsika olom-pirenena ny Polisy miaramilan'ny fanjakana. Natao hiaro antsika sy hiantoka ny filaminantsika izy ireny. Tsy tokony ho ratsy kokoa mihitsy, ry olombelona lehibe! Ny andraikitry ny polisy rehefa anaty fisalasalana dia ny tsy mitifitra: tokony hanodidina, hanatona ary hanamarina. Tsy kadradraka izahay, ary hanao ahoana ny hiafarantsika amin'ny ataon'ireto polisy tsy mahomby sy mifampiaro ireto? Ahoana no hiafarantsika amin'ny fanarotsaronana ataon'ny mpitsara? Milaza fa hampakatra fitsarana ambony ny mpisolovava saingy ity fanadiovana madiodio ity aloha dia ampy hanamarinana fa mbola hisy ny ain'olo-tsotra hidaboka eo anoloan'ny tsimatimanota.

Mpamaham-bolongana iray hafa antsoina hoe Fernanda, avy amin'ny Esse meu Palco [4] [pt], no nahamarika fahadisoana iray lehibe nataon'ny polisy nanafangaro ny antsoina hoe Fiat Palio [5] amin'ny Fiat Stilo [6]:

Vem cá, tem uma clara e viva diferença entre um Palio e um Estilo…não tem?!”Eles estavam cumprindo o dever.” Até quando vamos ficar na linha de risco de policiais que ao cumprirem seu “dever” colocam vidas em risco? (…) Vale lembrar que a decisão foi tomada pelo júri popular,isso quer dizer que as pessoas não fazem noção do quanto o julgamento vale,da importância e do peso que isso tem. O que aconteceu para que ele fosse absolvido? O que as pessoas estavam pensando?

Eh, misy fahasamhafana lehibe kosa eo amin'ny Palio sy ny Stilo e… sa tsy misy? “manatontosa ny andraikiny ry zareo.” Hatraiza izany izahay no hiaina anaty loza ao anatin'ny kendrin'ny polisy amin'ny basy manatontosa ny asany? (…) Tadidio fa didim-pitsaram-bahoaka izy ity, izay midika fa olona tsy mahalala ny lanjany , ny halehibeny ary ny hasarobidin'ny fanapahan-kevitra raisiny no nandidy. Fa inona ny nitranga nahatonga azy ho afaka madiodio? Fa inona no eritreretiny?

Renato Vargens [7] [pt] no nilaza fa miatrika ny fotoana iray mangidy indrindra nandritra izay 40 taona farafahakeliny ny mponin'i Rio de Janeiro, Mihevitra fa efa fitsipika mahazatra ny famonoana olona ny heloka bevava – ary ny tsimatimanota – . Izany no mahatonga ireo mpitsara ireo nanafaka ilay polisy:

A impressão que temos é que a morte de João Roberto não teve nenhuma importância para sociedade carioca. Infelizmente, na visão dos quatro jurados que votaram pela absolvição, o policial estava cumprindo seu dever.

Ny fahatsapako dia tsy raharahian'na iza na iza ho an'ny firaha-monin'i Rio de Janeiro ny fahafatesan'i João Roberto. Indrisy moa ho an'ireo mpitsara efatra nanafaka azy fa nanao ny adidiny ilay polisy.

Maurício Baccarin [8] [pt] koa mba lasan'eritreritra tamin'izay tao an-dohan'ireo mpitsara ireo tamin'ilay fanaahan-keviny ary dia tonga tamina tsoakevitra hafa:

Porque, segundo o promotor de justiça Paulo Rangel “os jurados não entenderam a votação. Um deles pediu para o juiz repetir a pergunta porque não estava entendendo e acho que continuou sem entender, mas ficou com vergonha de ser o único que não entendeu. Se é que foi realmente o único”. Rangel lamentou também a estrutura do julgamento e desqualificou os jurados, dizendo que alguns dormiram durante o julgamento. São pessoas sem qualquer compromisso com a ética”, disse o promotor.

Satria, araka ny mpisolovava Paul Rangel dia , “tsy azon-dry zareo akory ny fomba fifidianana. Efa nanontany ny mpitsara ny iray amin'izy ireo hamerina ny fanontaniana ary eritretiko fa mbola tsy azony hatrany ilay izy, menatra izy amin'ilay hoe izy irery ihany no tsy mahazo resaka. Izay no izy, raha izy irery tokoa no tsy mahazo”. Nitsikera ny fomba fitsarana i Rangel ary heveriny ho nihoa-pefy ny mpitsara satria nandraiki-natory nandritra ny fotoam-pitsarana. “Olona tsy manana ny etika ireo”, hoy ny mpisolovava.

Mahatsiaro i Reinaldo Cintra [9] [pt] fa tsy sambany akory no tsimatimanota eo ampanonoana olona tsy manantsiny thaka izao ny polisy tamin'ity taona ity, ary melohiny ny firaisana tsikombakomba noho izany. Ary amin'ny fotoana fankalazana tahaka izao:

No dia do aniversário da Declaração Universal dos Direitos Humanos, a decisão do júri soa como um tapa na cara de todos os que ainda desejam que ela não se limite a ser uma simples carta de boas intenções.

Amin'izao fanambarana ny Zon'olombelona izao, dia toy ny namelaka tehamaina hoan'izay mino fa tsy voafetran'ny faniriana tsara tsy akory ireo zo ireo tamin'nydidim-pitsrana nasehony.

Na Boca Mole [10] [pt] bolongana no nampiseho lahatsarina mpivady iray very zanakalahy tamina toe-javatra sahala amin'izao indrindra, ary nisy sehatra hita ihany koa nandritra ny fotoam-pifitirana azon'ny CCTV. Manontany izy:

Aonde vai parar essa tamanha irresponsabilidade em colocar um policial despreparado na rua?

Rahoviana ihany lahy vao hitsahatra hatreo ny tsy fizàrana andraikitra ataon'ireto polisy tsy voaomana ho eny ankalamanjana ireto?

Paulino [11] [pt] koa mitovy fisainana tahaka izany:

A absolvição do PM Wiliam de Paula não legitima a execução de pessoas inocentes nas ruas das cidades brasileiras, mas sim, legitima a continuidade da falha e ineficiente Política de Segurança Pública, desde a garimpagem no seio social de pessoas inaptas para a função de Polícia, até o seu enfardamento e despojo nas ruas, para consumar o que já começa errado. Isto está legitimado com a nossa falta de consciência de cidadão, de democracia e de política.

Tsy tokony ho fanamarinana ny famonoana olona tsy manantsiny manerana ny tananan'i Brezila ny didim-pitsarana tahaka itony, Saingy manome vahana kosa ny tsy fahombiazan'ny mpitandro ny filaminana, miainga amin'ny fampidirana olona tsy mifanaraka amin'ny asa ataony, ka hatramin'ny fanaovana fanamiana nefa manataka eran'ny lalana, ary mamita hatramin'ny farany ny fahadisoana efa natao hatrany ampanombohana. Mahazo rariny izany noho ny tsy fijoroantsika amin'ny mahaolompirenena, ao amin'ny politika sy ny demaokrasia.

Fa amin'ny mpamaham-bolongana falyamin'ny didim-pitsarana kosa dia misy ireo polisy to an'i Aderivaldo Martins Cardoso [12] [pt], izay miteny fa nanjaka ny rariny eto Brezila:

DEVEMOS COMBATER A VIOLÊNCIA POLICIAL EM NOSSO PAÍS, mas devemos perceber que todos nós estamos passíveis de cometermos erros em nossa profissão. São vários os exemplos de como alguns segundos podem fazer a diferença em nossas vidas. São inúmeras as vezes em que um erro de um profissional, seja ele médico ou policial, mudou o destino de pessoas, acabando com a vida ou matando sonhos. Tanto o médico como o policial salvam vidas diariamente, mas quando ERRAM podem levá-las para sempre. E NÓS SERES HUMANOS NÃO SOMOS PERFEITOS, SOMOS PASSÍVEIS DE ERROS A QUALQUER MOMENTO.

TSY MAINTSY TOHERINTSIKA NY HERISETRAN'NY POLISY ETO AMIN'NY FIRENENTSIKA, saingy tokony hahatsapa ihany koa isika fa misy fahadisoana mpitranga ihany amin'ny asa. Maro ny ohatra ahitana fa segondra vitsy fotsiny dia afaka manova ny lalampiainana iray manontolo. Tsy vitsy ny fotoana ahitana ny fahadisoan'asa tahaka ny an'ny dokotera na ny an'ny polisy, no manova ny ho avin'ilay olona, mamaram-piainana na mandrava ny nofy. Samy mamonjy ain'olona na ny dokotera na ny polisy isan'andro,koa raha misy ny fahadisoana izay mpitranga dia mety ho lasa koa ny ainy. ARY TSY LAVORARY AKORY ISIKA, FA MANAO FAHADISOANA MATETIKA KOA.

Mônica [13] [pt], polisy hafa indray, milaza fa manaporofo ny fisian'Andriamanitra ny didim-pitsarana tahaka izao. Tsikerainy ny manampahefana ao amin'ny polisy izay manameloka tranga tahaka izao avy amin'ny teniny ihany:

“-Os policiais não agiram de acordo com o manual da corporação, que determina que os policiais só devem atirar em legítima defesa”. Mais uma vez a PM se isenta de qualquer culpa de seus homens serem tão mal treinados, mal preparados e remunerados.

“-Tsy nanao araka ny torolalan'ny asa ilay polisy, izay manambara fa tsy tokony hitifitra mihitsy ny polisy raha tsy efa fiarovana ny ainy.” Eto dia samy miala andraikitra amin'ny tsy fahampiana fanazarantena nefa andoavana karama ny manampahefana ambony.

Ary i Eduardo Ritter [14] [pt] kosa dia mampitaha ny toe-draharaha mpitranga any Brezila, ahitana ny polisyzatra ny mitifitra aloha vao manontany avy eo, amin'izay nitranga tany Gresy, izay nahitana tranga tahaka izao ka nahatoonga ny firenena manontolo hanohitra [15]. Niteny ary izy fa ny olana fototry ny polisy dia ny karamany ambany loatraj, ka nitarhany ny olona hanontany hoe raha mahazo “ R$ 600 [tokotokony ho US$ 250] ianao hamelomana fianakaviana, iza amin'ireo polisy ireo ary no tsy mandray kolikoly?”:

Agora, na Grécia o negócio funciona ao contrário. O sujeito paga imposto, o policial ganha bem, e se ele matar um civil, a briga não é contra a pessoa do policial, mas sim contra todo o sistema, que ganha bem e falhou! Uma revolução está acontecendo por conta de um homicídio cometido por um policial. A polícia, lá, tem moral. E aqui, que a polícia virou chacota da dança da periquita, praticamente todos os âncoras dos jornais das grandes emissoras deram a notícia dos manifestantes da Grécia como se dissessem: “fazer toda essa baderna SÓ porque um policial matou um civil? Francamente”.

Ankehitriny,dia mivadika [amin'ny eto] ny mitranga any. Mandoa hetra ny olona any, tsara karama ny polisy, ary raha mahafaty sivily ny polisy, tsy ilay polisy voampanga ihany no toheriny, fa ny sampana-draharaha iray manontolo mihitsy, izay tsara orina saingy nandamoka! NIsy revolisiona tany noho ny vono olona iray nataona polisy.  Manara-dalàna ny polisy any. Fa eto kosa, mifanala azy amin'ny  dihin'ny parakeet [16] ny polisy, saiky ny ankamaroan'ny vaovao lehibe rehetra no mandefa ny fanoherana any Gresy nefa thaka ny miteny hoe: “Ary izany voina sy gidragidra rehetra izany dia nisy noho ny famonoana polisy iray sivily iray? Fratratra loatra.”

Ny herisetra ataon'ny polisy any Brezila no iray amin'ny fantatra malaza indrindra fa fandikana ny zon'olombelona any. Araka ny tatitra tsy afisialin'ny fikambanana mpiaro ny Zon'olombelona (Human Rights Watch) dia tokony ho 3000 isantaona eo ho eo no maty vokatry ny herisetra ataon'ny polisy.

Paula Góes [17]