- Global Voices teny Malagasy - https://mg.globalvoices.org -

Kôngô (RDK) : Lozam-pifamoivoizana an'habakabaka faha-5 ao anatin'ny taona iray monja, saingy ny fidangan'ny vidin-tsakafo no loza tena izy

Sokajy: R.D. Kongo, Media sy Fanoratan-gazety, Sakafo, Vaovao Mafana, Voina, Vonjy Voina

Nambaran'ireo biraom-paritr'ireo Fantsona Fampahalalam-baovao [1] fa tafakatra 75 ny isan'ireo olona maty tamin'ny fianjeran'ny fiaramanidina “cargo” fotoana fohy monja taorian'ny niaingany, tany Goma omaly [Talata 15 Aprily 2008]. Ny fihoarana izay fetran'ny lanjan'ny mpandeha sy ny entany [2] no mety ho anton'izany loza izany. Hatramin'ny volana Jona 2007 dia ity no lozam-pifamoivoizana an'habakabaka faha-5 izay namoizana ain'olona.

Tamin'ny volana Oktobra tamin'ny taon-dasa, dia efa nampitandrina i Du Cabiau à Kinshasa fa “tsy iny lozam-piaramanidina iny … no « ho farany »” raha nanoina ny fianjeran'ny fiaramanidina tamin'ny kartie isan'ny mahantra sy be mponina tokoa any Kinshasa [3], renivohitry Repoblika Demôkratikan'i Kôngô.

Mampalahelo anefa fa tanteraka tokoa izay nahiany. Amin'ity voina vaovao nidona ity, dia fakafakain'i Cabiau izay ho fahitan'izao tontolo izao an'i RDK noho ny fianjeran'ny fiaramanidina [4], RDK izay matetika loatra no idifan'ireo fantsona fampahalalam-baovao tandrefana na dia tamin'izy nilomano tao anivon'izay isan'ny loza goavana indrindra teo amin'ny tantaran'ny zanak'olombelona aza.

C'est bien connu, un arbre (…ou un avion) qui tombe fait plus de bruit qu'une forêt qui pourrit. Et en matière de douleurs oubliées, la RDC a déjà donné. Le pays vient de connaître le conflit le plus meurtrier depuis la seconde guerre mondiale sans émouvoir outre mesure les médias occidentaux. Un avion qui tombe suscite l'émoi et l'intérêt journalistique. Comme les moines tibétains, c'est un symbole fort qui touche les gens. Alors les voix se lèvent et l'opinion s'indigne… un peu.

Iaraha-mahalala fa hazo tokana midaraboka (… na fiaramanidina) dia andrenesam-peo kokoa noho izay ala iray manontolo mihalò. Raha ny mikasika izay fery tsy nisy mpihevitra, dia efa maro ny nosedrain'ny RDK. Vao nisandratra avy tamin'izay ady nahafatesana olona be indrindra hatramin'ny dy Lehibe faharoa ity firenena ity, izay tsy nampihesti-pò akory ireo fantsona fampahalalam-baovao tandrefana. Manintona ny mason'ireo mpanao gazety izay fiaramanidina iray mianjera. Toy ireo Mpanokantena Tibetana dia filamatra manintona ny olona tokoa izany. Ka dia miakatra ny feo, maneho ny fahatairany ny valala be mandry … kely fotsiny anefa.

Je ne conteste pas la pertinence de certaines causes médiatiques. Mais je constate seulement qu'il y a deux poids, deux mesures. L'Afrique souffre en silence de ses trous noirs (dixit BHL qui pour une fois avait raison). Ces concentrations de misère et de douleur auxquelles personne ou presque ne s'intéresse. Les victimes somaliennes ou congolaises ne bénéficiceront jamais du feu des médias… pas l'ombre d'une caméra. Ils faut croire que ces dizaines de milliers de femmes violées, ces centaines de villages pillés et ces populations terrorisées méritent moins de considération. Je n'arrive pas à comprendre pourquoi.

Izaho akory tsy mandà ny lalàna mamehy ny fifanandrifiana itaterana na tsy izay vaovao. Saingy marihiko fotsiny fa mitanila ny mizana. Am-pahanginana no ijalian'i Afrika ireo “lavaka tsy hita farany” (mba marina tamin'ity indray mitoraka ity ny fitenin'i Bernard-Henri Lévy [5], Filosofa, mpanotra sady mpanao gazety Frantsay BHL). Zary tsy misy miraika intsony amin'ity fifanampian'ny fahantrana sy fijaliana ity. Ny ireo Somaliana na ireo Kôngôley dia tsy nisy nitodihan'ny fahazavan'ny taratry ny jiron'ireo fampahalalam-baovao … tsy nisy na dia mpaka lahatsary iray monja aza. Angamba tsy mendrika ny hotantaraina akory ireo vehivavy aman'alinaliny izay naolana, ireo tanàna aman-jatony voaroba na ireo mponina tao aminy izay miaina amin'ny horohoro. Tsy mety mazava amiko ny anton'izany.

Ny fidangan'ny fiakaran'ny vidin-tsakafo : loza tena izy (na dia tsy ahafahana taterina amin'ny sary mahafinaritra aza)

Aujourd'hui, le nouveau drame vient de la flambée des prix. Des millions de personnes voient la famine fondre sur elles. Mais il faut attendre des émeutes pour que les consiences se réveillent… un peu. Ce matin, je lisais dans la presse locale : “En moins d’une semaine, les prix des produits de première nécessité ont quasi doublé sur le marché kinois. Les mamans déboussolées ne savent plus à quel saint se vouer”…La mesure de farine de manioc est soudainement passée de 100 à 150 fc, celle de maïs de 150 à 200 fc. Le sucre a augmenté de 25% en quelques jours et les haricots de 50%.

Ankehitriny, ny loza vaovao dia ateraky ny fidangan'ny vidin'entana. Aman-tapitrisany ireo olona tandidomin-dozan'ny kere. Anefa dia mbola matoritory ny olona raha tsy efa mipoaka ny rotaka [6], izay vao taitra … kely fotsiny anefa. Nambaran'ny gazety novakiako tamin'ny maraina fa “tao anatin'ny herinandro latsaka dia avo roa heny ny fisondrotry ny vidin'ireo entana PPN [Produits de Première. Nécessité] teny an-tsenan'i Kinsasha. Very hevitra ireo renim-pianakaviana, tsy fantatra intsony izay masindahy na masimbavy ivavahana”…[ny vidin'ny] kobana mangahazo dia nisondrotra avy amin'ny 100 hahatratra 150 FC [Farantsa Kôngôley], ny katsaka 150 dia lasa 200 FC. Tao anatin'ny andro vitsy monja dia nisondrotra taha 25% ny vidin'ny siramamy, ny tsaramaso kosa 50%.

C'est moins impressionnant que la chute d'un Antonov et pourtant les conséquences risquent d'être bien plus catastrophiques. A croire que Jean Ziegler [sic] a prêché dans le désert…

Tsy dia mahatalanjona toy ny fianjeran'ny fiaramanidina izany, anefa ny vokadratsiny dia atahorana ho mandripaka kokoa. Ohatry ny nitoriteny tany an'efitra [7] i Jean Ziegler [8] [Mpikaroka momba ny fiaraha-monina Soisa, mpitatitra manokana momba ny toe-tsakafo eran-tany hoan'ny firenena] …